Πανηγύρια:- 29 Ιουνίου (των Αγ. Αποστόλων) και 17 Ιουλίου (της Αγ. Μαρίνας) στα ομώνυμα ξωκλήσια γίνεται λειτουργία και προσφέρεται φαγητό σε όλους τους προσκυνητές.
- 26 Ιουλίου (της Αγ. Παρασκευής) γίνεται λειτουργία της Πολιούχου και ακολουθεί 3ήμερο πανηγύρι με κλαρίνα και χορό στην πλατεία.
- Το πρώτο Σάββατο κάθε Αυγούστου η Φ.Α.Τ.Α. διοργανώνει ειδική εορταστική εκδήλωση με ζωντανή δημοτική μουσική και χορούς από τις νέες και τους νέους της Τζούρτζιας, ντυμένους με τοπική ενδυμασία.
- 6 Αυγούστου (του Σωτήρος) γίνεται λειτουργία στον Αγ. Γεώργιο.
Τον παλιό εκείνο καιρό - κείμενο Χρήστου Λαϊάκη, Ιούλιος 2002
Την παραμονή της
Αγίας Μαρίνας κατά τις 5:00 το απόγευμα
ξεκινούσαν, ο παπάς του χωριού, οι επίτροποι
της εκκλησίας με τα μουλάρια φορτωμένα τα
καζάνια και τα ανάλογα τρόφιμα που θα
φτιάχνανε το φαγητό στην Αγία Μαρίνα και θα
μοιράζανε στον κόσμο μετά την λειτουργία. Γινότανε η έπαρση
της σημαίας της κοινότητας στην πλατεία
μπροστά στο κοινοτικό κατάστημα, με τον
Εθνικό Ύμνο που παιζότανε από το τοπικό
λαϊκό συγκρότημα με κλαρίνο και λαούτο.
Μετά προχωρούσε μπροστά η σημαία, πίσω ο
παπάς, οι επίτροποι και άλλοι χωριανοί που
θέλανε να διανυκτερεύσουν στην Αγία Μαρίνα
και από πίσω ακολουθούσανε τα φορτωμένα
μουλάρια.
Η πομπή ακολουθούσε την διαδρομή, Μπρίμπα, Νταλιάνα, Στρισόρου και στη συνέχεια στην Αγία Μαρίνα. Στην Αγία Μαρίνα τους περιμένανε τα τάματα προς σφαγή για το φαγητό. Δηλαδή δωρεές προβάτων, αρνιών που έκαναν διάφοροι χωριανοί προς την Αγία Μαρίνα. Αφού γινότανε ο εσπερινός μετά ακολουθούσε ο εθελοντισμός για την προπαρασκευή των εστιών μαγειρέματος και το μάζεμα των ξύλων από το δάσος. Οι ειδικοί σφάζανε τα ζώα και τα ετοιμάζανε για το μαγείρεμα της άλλης ημέρας. Τα εντόσθια γινόντουσαν κοκορέτσια για το βράδυ της παραμονής και για αυτούς που βοηθούσανε στην προπαρασκευή των φαγητών και άλλων εργασιών της εκκλησίας (καθάρισμα, πλύσιμο κλπ).
Ανήμερα της Αγίας Μαρίνας πρωί-πρωί
ξεκινούσε ολόκληρο το χωριό, γέροι, νέοι και
μικρά παιδιά, να ανέβουν προς την Αγία
Μαρίνα με τους τροβάδες γεμάτους τρόφιμα
και δαμιτζάνες κρασί για το πανηγύρι. Γινότανε
η λειτουργία, ακολουθούσε η δημοπρασία της
εικόνας, δηλαδή όποιος θα προσέφερε τα
περισσότερα θα κρατούσε την εικόνα της
Αγίας Μαρίνας κατά την λειτουργία που
γινότανε έξω από την εκκλησία. Οι πιο
γνωστοί τελάληδες των δημοπρασιών ήτανε οι
μακαρίτες μπάρμπα Στέλιος Κούτσιας (Μπέκιος)
και Γiάννης Ντίκος (Καρκαμπέτας).
Μετά την αρτοκλασία άρχιζε το μοίρασμα των
φαγητών σχηματίζοντας μία μεγάλη ουρά γύρω
από τα μεγάλα καζάνια και τα φαγητά συνήθως
ήτανε κρέας - πατάτες, κρέας - μανέστρα ή
κρέας - ρύζι. Εν τω μεταξύ πολλοί είχανε
φτιάξει και τα δικά τους κεμπάπια και τα
ψήνανε. Η κάθε οικογένεια είχε και το δικό
της λημέρι κάτω από τις αγριοκερασιές.
Ακολουθούσε φαγοπότι, πειράγματα και οι
οργανοπαίχτες πηγαίνανε από παρέα σε παρέα
και παίζανε τραγούδια της τάβλας που
ζητούσε η κάθε παρέα αφού κερνούσε το
ανάλογο τίμημα. Οι περισσότεροι ζητούσανε
τραγούδια της ξενιτιάς διότι είχανε
πολλούς ξενιτεμένους, παίζανε πολύ και το
τραγούδι του Καταραχιά αφού το βουνό το
βλέπανε απέναντι. Το απόγευμα μετά το μεθύσι γινότανε χορός
πίσω από την εκκλησία με τα τοπικά κλαρίνα
και μόλις ο ήλιος έφτανε στην κορυφή των
πέντε πύργων ξεκινούσανε όλοι για το χωριό
με τους νέους οργανωμένους σε παρέα με την
σημαία και τα όργανα μπροστά να παίζουν το
τραγούδι της Κυρά Γιώργαινας.
Έτσι πέρασε και φέτος η ημέρα της Αγίας Μαρίνας, νοσταλγώντας τα παλιά.
Βλάχικες πίτες
Παραδοσιακό βλάχικο φαγητό είναι οι πίτες, οι οποίες για πολλούς είναι συνώνυμο της σπανακόπιτας, όμως στην πραγματικότητα υπάρχει μια τεράστια ποικιλία, ανάλογα με τη γέμιση και το φύλλο. Παλιότερα στην Τζούρτζια και συγκεκριμένα στη θέση Κανίκια λειτουργούσε νερόμυλος που εξυπηρετούσε τις ανάγκες του χωριού στην επεξεργασία του σιταριού και του καλαμποκιού καθώς και νεροτριβή (ντριστέλα για βελέντζες και μαντάνι για σκουτιά). Επίσης στους κήπους του χωριού οι νοικοκυρές φύτευαν κολοκυθάκια και φασολάκια (παστάλια). Προμηθευόμενοι λοιπόν το σιτάλευρο και το καλαμποκάλευρο από το μύλο, παντός είδους χόρτα από τα βουνά ή τους κήπους και τυρί-φέτα που είχαν σε αφθονία έφτιαχναν μια μεγάλη ποικιλία από πίτες, όπως:
-
χορτόπιτα - βιρτζάρι: με σιτάλευρο για χειροποίητο φύλλο, σπανάκι, πράσο και φέτα
-
τυρόπιτα: σε διάφορες παραλλαγές, με φύλλο ή συμπαγή ζύμη
-
γαλατόπιτα: το αντίστοιχο του γαλακτομπούρεκου χωρίς σιρόπι, με φύλλο, κρέμα γάλακτος, καρύδα και κανέλα
-
πλαστό - πισινίτα: με καλαμποκάλευρο, φέτα και αποξηραμένα τσουκνίδια που συλλέγονταν από τα βουνά και ξεραίνονταν ή με νωπά χόρτα από τους κήπους των σπιτιών
-
κόντρε: με καλαμποκάλευρο ή σιτάλευρο, ξινή μαγιά και φέτα
-
γκαγκόζα: με καλαμποκάλευρο, πράσα, τσιγαρίδες και φέτα
-
κατσαμάκι: με καλαμποκάλευρο, φέτα, τσιγαρίδες και τσιγαριστό κρεμμύδι
Ο νερόμυλος
Στα θέση του παλιού νερόμυλου της Τζούρτζιας, που δεν υπάρχει πια, χτίζεται ένας καινούριος, με σκοπό την αναβίωση της λειτουργίας του συστήματος μαντάνι - ντριστέλα. Πιθανόν να στεγάζει και αναψυκτήριο. Δείτε φωτογραφίες των δυο νερόμυλων. Η παλιά είναι από τη συλλογή του συγγραφέα κ. Γεωργίου Κούτσια, ο οποίος και μας την παραχώρησε.
Αρντέμι ονομάζεται ο χυμός των ώριμων
κορόμηλων που έβραζαν παλιότερα και το χρησιμοποιούσαν για ξύδι.
Συνόδευε τις βραστές πιπεριές, τις πίτες και οπουδήποτε χρειάζονταν μια
δόση ξινής γεύσης. Λόγω της πολύ έντονης γεύσης του, την ποσότητα που
θέλανε να χρησιμοποιήσουν την αραίωναν με λίγο νερό ή πρόσθεταν 2-3
κουταλάκια ζάχαρη. Είναι ένα παρασκεύασμα αποκλειστικά σπιτικό που δεν
θα το βρείτε ούτε σε ράφια, ούτε και στις ταβέρνες της περιοχής.
Το καλοκαίρι του 2008 οι κορομηλιές ήταν φορτωμένες, αποφασίσαμε λοιπόν
να φτιάξουμε αρντέμι. Ζητήσαμε από την κα Μαρίνα Τεντολούρη να μας
βοηθήσει με την πείρα της, την οποία ευχαριστούμε και θυμόμαστε τώρα
που το γευόμαστε.
Μαζέψαμε περίπου 13 κιλά κορόμηλα, τα πλύναμε καλά και τα
στραγγίσαμε.Ρίξαμε τα κορόμηλα σε 2 μεγάλες κατσαρόλες με ένα δάχτυλο
νερό και τα βράσαμε για περίπου 20-25 λεπτά μέχρι να λιώσουν.
Μεταφέραμε τον ζωμό από τις κατσαρόλες σε τσαντίλες (τούλι) και το
σουρώσαμε καλά.
Το μυστικό είναι ότι δεν πρέπει να πέσουν μέσα φλούδες κορόμηλων γιατί
θα χαλάσει το αρντέμι γρήγορα.
Τον στραγγισμένο χυλό, τον ξαναβάλαμε μέσα
στις κατσαρόλες και τον βράσαμε για περίπου δυόμιση ώρες με ελάχιστο
αλάτι. Ξαφρίζαμε και όταν έπηξε σαν κέτσαπ, σβήσαμε τη φωτιά. Από τα 13
κιλά κορόμηλα παρασκευάσαμε περίπου μισή κατσαρόλα αρντέμι.
Φυλάσσεται σε γυάλινα μπωλάκια, εκτός ψυγείου και διατηρείται για 1-2
χρόνια.
Διαβάστε ένα απόσπασμα από την πολύ ενδιαφέρουσα ανακοίνωση της κας Αικατερίνης Πολυμέρου-Καμηλάκη στο 9ο Συμπόσιο ΠΟΠΣΒ σχετικά με τον Αλεξ. Χατζηγάκη.
Διαβάστε για το 25ο Αντάμωμα των Βλάχων που διοργάνωσε η ΦΑΤΑ τον Ιούλιο 2008
Διαβάστε ένα πολύ ιδαίτερο κείμενο της τζουρτζιώτισας φιλολόγου Μαρίας Ταμπακιώτη - Σίμου με τίτλο Μην τα πάρετε τοις μετρητοίς με πρωταγωνιστές δυο μικρά βλαχόπουλα τον Μήτσιο και τον Στέφο.
Διαβάστε για τον Νικηφόρο Βρεττάκο τον ποιητή του Ταϋγετου.
Και εδώ η συνταγή για λικέρ κράνο.
Ένα ακόμα πολύ ζεστό διήγημα της τζουρτζιώτισας φιλολόγου Μαρίας Ταμπακιώτη - Σίμου με τίτλο Πάμε σαν άλλοτε για την ζωή στο βουνό και τις προετοιμασίες για την μετακίνηση στο θερινό σπίτι της μικρής μας πατρίδας.