Giurgia and the Greek vlachs - Fountains - by Mavrommati Vaso
Απόστολος Χρ. Μαυρομμάτης (Τάμος) 1928 -2020

Ο Απόστολος γεννήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 1928 στην Ακαδημία Πλάτωνος, στην Αθήνα. Ήταν ο πρώτος από τα έξι παιδιά του Χρήστου και της Βασιλικής, με καταγωγή από την Τζούρτζια (Αγία Παρασκευή) Ασπροποτάμου στα ορεινά των Τρικάλων. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην Πλάτωνος 103 όπου οι γονείς του διατηρούσαν μπακάλικο ήδη από το 1926.

Το 1936 μετακόμισαν οικογενειακώς στη συνοικία των Ελληνορώσων, στην γωνία Μπαϊρακτάρη & Μοσχοπούλου, όπου ο πατέρας του έχτισε και λειτούργησε ένα πρότυπο για την εποχή του εργαστήρι αρτοποιίας. Ο φούρνος αυτός, παραγωγικής δυναμικότητας 3.000 οκάδων άρτου, κάλυπτε πλήρως σε αρτοσκευάσματα τις συνοικίες Ελληνορώσων, Διαβολόρεμα, Ερυθρό Σταυρό, τα παρακείμενα νοσοκομεία (Σωτηρία, Παίδων, Έλενα, Αρεταίειο, Γενικό) και τις αστυνομικές μονάδες της περιοχής. 

Στα Δεκεμβριανά του 1944, ο Χρήστος Μαυρομμάτης ήταν ένα από τα αθώα θύματα του διχασμού εκείνων των ημερών (το πτώμα του δεν βρέθηκε ποτέ) και ο φούρνος κάηκε. Ο Απόστολος ανέλαβε από την επόμενη μέρα τα ηνία της οικογένειας και μαζί με την μητέρα του Βασιλική επαναλειτούργησαν σύντομα τον φούρνο και ανέθρεψαν τα μικρότερα αδέλφια του.

Υπηρέτησε για 18 μήνες στο πυροβολικό και μετά την απόλυσή του παρακολούθησε μαθήματα λογιστικής και διοίκησης επιχειρήσεων στο κέντρο ελευθέρων σπουδών Πάλμερ.

Το 1957 μοίρασε με τα αδέλφια του τις δύο επιχειρήσεις (τον φούρνο στο Ελληνορώσων και το μπακάλικο της Ακαδημίας Πλάτωνος) και εκείνος μαζί με τον αδελφό του Κώστα και την μητέρα τους επέστρεψαν στο μπακάλικο της Πλάτωνος. Δραστήριος, αποτελεσματικός και διορατικός ανέδειξε αυτή τη μικρή γωνιά σε ένα από τα πιο γνωστά παντοπωλεία της Αθήνας, ήταν ο πρώτος πανελλαδικά που δημιούργησε πλήρες τμήμα κατεψυγμένων προϊόντων (με βόειο κιμά Αργεντινής και ψάρια Ατλαντικού), έφερνε τα καλύτερα τυριά της εποχής, όσπρια με τη σέσουλα, ρετσίνα από τα Μεσόγεια με δική του ετικέτα («το δάκρυ της αμπέλου»), τύπωνε διαφημιστικά φυλλάδια, είχε κοινωνική προσφορά στα τεκταινόμενα της συνοικίας (μια πρώιμη μορφή εταιρικής κοινωνικής ευθύνης!).

 

Το 1967 ο Απόστολος μαζί με μια χούφτα παντοπωλών από το Περιστέρι ίδρυσαν την προμηθευτική συνεταιριστική ένωση ΑΘΗΝΑ market, στην οποία και διατέλεσε πρόεδρος επί 27 έτη. Αρχικός σκοπός της εταιρίας ήταν να προβαίνουν σε μαζικές αγορές προϊόντων κατευθείαν από τους παραγωγούς και σε εισαγωγές χωρίς την παρεμβολή μεσαζόντων. Οι συνεταιρισμένοι παντοπώλες σύντομα πλησίασαν τους 120 και η ΑΘΗΝΑ market άρχισε να μεγεθύνεται μέχρι που το 1973 οι εταίροι αποφάσισαν να προχωρήσουν στην λιανική πώληση, ιδρύοντας τα ΑΘΗΝΑ super market, έτσι ώστε να παραμείνουν στο παιχνίδι και να προσαρμοστούν στην εποχή και την τάση των καταναλωτών να ψωνίζουν σε υπερκαταστήματα αντί των μικρών μπακάλικων της γειτονιάς.

 

Μέσα σε διάστημα 20 ετών, η ΑΘΗΝΑ market είχε αναπτυχθεί σε μια μεγάλη εταιρία λιανεμπορίου με 18 super market στην Αθήνα και 7 σε μεγάλες επαρχιακές πόλεις καθώς και ιδιόκτητες αποθήκες σε έκταση 5 στρεμμάτων στο Κρυονέρι Αττικής. Το 1988 κατατάχτηκε στις 100 πρώτες μεγάλες επιχειρήσεις της χώρας μας και απασχολούσε κοντά 900 εργαζόμενους. Την ίδια εποχή ιδρύθηκαν αντίστοιχες συνεταιριστικές εταιρίες σε όλη τη χώρα, μόνο όμως η ΑΘΗΝΑ μακροημέρευσε και έφτασε να συγκρίνεται με τα γνωστά ονόματα του χώρου (Βασιλόπουλο, Σκλαβενίτη, Βερόπουλο κλπ.).

Παράλληλα με την ΑΘΗΝΑ market, ο Απόστολος προχώρησε και ένα βήμα παραπέρα συνενώνοντας το 1976 όλες τις διάσπαρτες συνεταιριστικές ενώσεις παντοπωλών της χώρας και ιδρύοντας την ΠΕΠΕΣΚΕ (Πανελλήνια ένωση παντοπωλιακών εταιριών) προκειμένου να δυναμώσει την φωνή τους. Ως πρόεδρος της ΠΕΠΕΣΚΕ συμμετείχε σε διασκέψεις, σε εκθέσεις τροφίμων στην Θεσσαλονίκη και στο εξωτερικό, έγραφε υπομνήματα στο Υπουργείο Εμπορίου, δημοσίευε κείμενα στον πολιτικό, οικονομικό και κλαδικό τύπο, έδωσε μάχες για τους μικρομεσαίους παντοπώλες και πολλές από αυτές τις κέρδισε.

Ο Απόστολος μέχρι τα 67 του χρόνια συνέχισε να δουλεύει στο μαγαζί του, διοικούσε την ΑΘΗΝΑ market και την ΠΕΠΕΣΚΕ από το γραφειάκι δίπλα στο ταμείο, κουβαλούσε στην πλάτη του το σακί με τη ζάχαρη από το υπόγειο και ταυτόχρονα διαχειριζόταν εκατομμύρια, δεν θέλησε ποτέ του να γίνει υπάλληλος, παρά τις σχετικές προτάσεις που του έγιναν από μεγάλες εταιρίες του χώρου με ανάλογες απολαβές. Έχοντας δίπλα του άξιους συνεργάτες (όλοι τους μπακάληδες) διοίκησε όλα αυτά τα χρόνια την  ΑΘΗΝΑ market με ευστροφία, συνέπεια, αποφασιστικότητα, ανιδιοτέλεια και πίστη στη συνεταιριστική ιδέα.

Στα τέλη του 1993, η πλειοψηφία των εταίρων πλησίαζε προς τον παροπλισμό και την σύνταξη. Τα συνοικιακά παντοπωλεία, το ένα μετά το άλλο, έκλειναν με τη συνταξιοδότηση των ιδιοκτητών τους, η ανάγκη λειτουργίας της ΑΘΗΝΑ market ως προμηθευτικής ένωσης εξέλιπε. Αποφασίστηκε η πώληση της εταιρίας στον όμιλο του Βερόπουλου, μια μελετημένη, συνειδητή εμπορική πράξη που απέδωσε σε όλους τους εταίρους ένα σημαντικό ποσό. Έτσι έκλεισε ο κύκλος αυτής της επιτυχημένης εταιρίας.

Πέρα από την σπουδαία επαγγελματική του σταδιοδρομία, αυτό που χαρακτήριζε τον Απόστολο ήταν η απέραντη αγάπη του προς το χωριό μας την Τζούρτζια, ζούσε με την προσμονή του καλοκαιριού, να βρεθεί για λίγες μέρες εκεί, στα ψηλά βουνά, στο σπίτι του πατέρα του, στην πλατεία κάτω από τον πλάτανο με τους συγχωριανούς του. Ευτύχησε να πάει και το τελευταίο καλοκαίρι της ζωής του και είμαι ευγνώμων σε όλους τους φίλους που τον βοήθησαν να ανέβει στην πλατεία και που πέρασαν από το τραπέζι να τον χαιρετήσουν.

Ο Απόστολος έφυγε από τη ζωή στα 92 του χρόνια, το Σάββατο 21 Νοεμβρίου 2020, γαλήνιος, στο σπίτι του, με πλήρη συνείδηση, αποχαιρετώντας μας με τον χαιρετισμό που παραδοσιακά ανταλλάσσουμε όλοι οι Τζουρτζιώτες λίγο μετά τον δεκαπενταύγουστο, «καλή αντάμωση».

 

Βάσω Μαυρομμάτη

26/11/2020