Giurgia and the Greek vlachs - Fountains - by Mavrommati Vaso

Τζούρτζια - Παλαιοκαρυά - Ροπωτό (Οκτώβρης 2011)

Την αργία της 28ης Οκτωβρίου βρεθήκαμε στην Τζούρτζια για λίγο. Την επόμενη ημέρα σκεφθήκαμε να εκμεταλλευτούμε την επιστροφή και να κάνουμε μια μικρή παράκαμψη. Έτσι είχαμε τη χαρά να γνωρίσουμε μια ειδυλλιακή εικόνα του Νομού Τρικάλων, με χωριουδάκια μοναχικά, δίπλα σε πλούσια νερά, με γεφύρια – μνημεία  και γεφυράκια - ταπεινά, τόσο κοντά στην Πύλη και στην Ελάτη, μα συνάμα τόσο ανέγγιχτα.

Κατεβαίνοντας από Ελάτη στρίψαμε δεξιά στη διασταύρωση για Στουρναραίικα – Μεσοχώρα, στην κατ' όνομα μόνο "εθνική οδό" Τρικάλων – Άρτας, που παραμένει υπό κατασκευή εδώ και πολλά - πολλά χρόνια. Η διαδρομή μας κέρδισε από τα πρώτα μέτρα, με τα πολλά πλατάνια και τα φθινοπωρινά χρώματα σε έξαρση. Σύντομα στρίψαμε αριστερά προς Κάτω, Μέση και Άνω Παλαιοκαρυά! Δεν πρόκειται για τρεις Παλαιοκαρυές, αλλά σε αυτήν την περιοχή τα χωριά δεν έχουν έναν βασικό οικισμό αλλά πολλούς διασκορπισμένους. Η Παλαιοκαρυά λοιπόν έχει την Κάτω, την Μέση, την Άνω και τα Τσιμπιδέϊκα. Εδώ στα Τσιμπιδέϊκα (από το παλιό χάνι του Τσιμπίδα)  είναι και ένα από τα πιο φωτογενή γεφύρια των Τρικάλων, το γεφύρι της Παλαιοκαρυάς.





Το γεφύρι βρίσκεται σ’ ένα πολύ στενό σημείο του ποταμού, με βράχια δεξιά και αριστερά. Χτίστηκε κάπου ανάμεσα στα 1500 με 1550 για να συνδέσει την Πύλη με τη Μεσοχώρα. Είναι μονότοξο, με μήκος 26 μέτρα, άνοιγμα τόξου 19 μέτρα και ύψος από την κοίτη του ποταμού 10 μέτρα. Γίνεται πολύ εντυπωσιακό γιατί συνδυάζεται άψογα με δυο φράγματα, ένα πίσω του, μεγάλου ύψους 12 μέτρων και ένα μπροστά του, μικρότερο, ύψους 2 μέτρων. Τα δυο φράγματα κατασκευάστηκαν το 1975 και εκτός από τις όποιες ανάγκες εξυπηρετούσαν, πρόσθεσαν αυτό το κάτι παραπάνω στο όμορφο γεφύρι.

Και επειδή τα γεφύρια θέλουμε πάντα να τα περπατάμε εις μνήμην όλων αυτών που τα πάτησαν πριν από εμάς, ευτυχώς βγαίνοντας πάλι στον βασικό δρόμο για Κ. Μ. και Άνω Παλαιοκαρυά, βρήκαμε ένα σημείο θέας και από εκεί όμορφα σκαλοπάτια που μας οδήγησαν στη ράχη του. Κοιτώντας λίγο πιο προσεκτικά διακρίναμε και το στενό μονοπάτι που έφθανε στο γεφύρι και το ακολουθήσαμε κι αυτό για λίγα μέτρα.


Από το σημείο θέας διακρίναμε σε όλο της το βάθος την όμορφη χαράδρα της Παλαιοκαρυάς (η οποία διαρρέεται από τον Παλαιοκαρίτη ποταμό που δίνει τα νερά του στον Πορταϊκό, που κι αυτός με τη σειρά του τα δίνει στον Πηνειό) και στο βάθος τις κορυφές Γκρόπα, Καράβα και το δάσος της Κατούνας, γεμάτο με έλατα και βαλανιδιές.

Συνεχίσαμε την πορεία μας και λίγο αργότερα βρήκαμε τον νερόμυλο της Κάτω Παλαιοκαρυάς με τη ντριστέλα (ποταμίσιο πλυντήριο) και τη μυλωνού την κα Χρυσούλα που άλεθε με τον παραδοσιακό τρόπο μαύρο αλεύρι. Είχε ακόμα εξαιρετικό καλαμποκάλευρο, πλιγούρι και γλυκό σταφυλάκι. Ομολογουμένως το πλαστό που φτιάξαμε με το αλεύρι που πήραμε από τον μύλο ήταν εξαιρετικό. Το καλοκαίρι θα πάμε εκεί να πλύνουμε και τις κουβέρτες μας. Δίπλα από τον νερόμυλο υπάρχει και μια πολύ όμορφη ξύλινη ταβέρνα, όπου κάναμε ένα ευχάριστο διάλειμμα δίπλα στο τζάκι παρέα με όμορφους ανθρώπους που μας γέμισαν με τα λόγια τους αισιοδοξία και δύναμη.

Συνεχίσαμε την πορεία μας προς Άνω Παλαιοκαρυά, συναντήσαμε αρκετά παρατημένα πετρόκτιστα σπίτια, καλύβες, ένα ταχυδρομικό κουτί από την εποχή που τα ΕΛΤΑ διακινούσαν παντού γράμματα και συντάξεις και ένα γιγάντιο πλατάνι από αυτά που σε κάνουν να σταματάς και να υποκλίνεσαι στη δύναμή τους.

Αναστροφή και συνέχεια προς το Ροπωτό με τους εφτά οικισμούς του (τον Κεντρικό στα 750μ, την Παναγιά, την Πολυθέα (Μουρσιά), τον Άγιο Ιωάννη, τον Άγιο Δημήτριο (Δημητράκαινα), τις Λογγιές και τον Τσεκούρα). Στον οικισμό του Αϊ-Γιάννη λειτουργεί άλλος ένας νερόμυλος (βακούφικος) με ντριστέλα και παραδοσιακά αποστακτήρια με καζάνια και έναν όμορφο μυλωνά που άλεθε υπό τους ήχους του κλαρίνου. Από εδώ πήραμε σκληρό αλεύρι για ζυμωτό ψωμί. Δίπλα λειτουργούσε κι εδώ ταβέρνα, αλλά ο χρόνος μας πίεζε.

Σ' αυτή την περιοχή οι νερόμυλοι λειτουργούν, αλέθουν και πλένουν, υποστηρίχτηκαν και πολύ σωστά από τα Leader και αποτελούν σημαντικό κομμάτι της οικονομίας του τόπου. Δεν μπορούμε παρά να σκεφτούμε με πικρία τους μισοτελειωμένους και στέρφους νερόμυλους στον Ασπροπόταμο που φαίνεται πως φτιάχτηκαν μόνο και μόνο για να ξοδευτούν χρήματα και που πολύ πιθανό, (αν δεν αλλάξει κάτι σύντομα), σε λίγα χρόνια να χάσκουν ερειπωμένοι.

Η θέα προς τις κορυφές από τον κεντρικό οικισμό του Ροπωτού .


Το Ροπωτό λουσμένο στο φως.



Ο Ροπωτιανός ποταμός.

Και λίγα λόγια για τη γέφυρα Κονδύλη, την γέφυρα που όταν την πατάμε, ξέρουμε ότι πλησιάζουμε σε μέρη μαγικά και αγαπημένα, αλλά ποτέ δεν είχαμε γράψει κάτι γι' αυτήν. Κατασκευάστηκε το 1936 για να συνδέσει τα ορεινά χωριά με αμαξιτό δρόμο και ήταν μια από τις πρώτες τσιμεντένιες γέφυρες. Η κατασκευή της άρχισε τον Νοέμβριο του 1934 και τελείωσε τον Ιούνιο του 1936. ΄Εχει σχήμα σαϊτας με μήκος 45,30 μ., πλάτος 6 μ. και ύψος 22 μ. Στις 9 Ιουνίου 1943 οι αντάρτες, για να παρεμποδίσουν τα μηχανοκίνητα κατοχικά στρατεύματα, ανατίναξαν το αριστερό της βάθρο. Η γέφυρα έπεσε χωρίς να σπάσει! Αργότερα ανασηκώθηκε και αποκαταστάθηκε στην αρχική της θέση, όπου παραμένει έως και σήμερα εξυπηρετώντας τόσα χωριά της Πίνδου, αλλά και όπως είπαμε, την επικοινωνία με Άρτα.

Τελειώνοντας, να ευχαριστήσουμε τον Αλέκο Λεπενιώτη για τις πληροφορίες που μας έδωσε για την ύπαρξη των νερόμυλων και ήταν η αιτία που γνωρίσαμε αυτήν την πανέμορφη περιοχή.