Giurgia and the Greek vlachs - newspaper2 - by Mavrommati Vaso
1ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΒΛΑΧΟΦΩΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Πηγή: "Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων", 8 - 9/12/2000

Οι βλαχόφωνοι Ελληνες είναι αναπόσπαστο κομμάτι του εθνικού κορμού και συνέβαλλαν στην δημιουργία και την ανάπτυξη του ελληνικού κράτους, υπογράμμισε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος, στο χαιρετιστήριο μήνυμα που απέστειλε στο 1ο Διεθνές Συνέδριο του Βλαχόφωνου Ελληνισμού.
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας χαρακτήρισε το συνέδριο σημαντικό και από εθνική άποψη, ενώ τόνισε ότι εκτιμά την ιστορική και πολιτιστική παράδοση των Βλάχων.
Το συνέδριο, με θέμα "Ελληνόβλαχοι: Ιστορικές και πολιτιστικές προσεγγίσεις" οργανώνει η Ενωση Βλάχων Επιστημόνων και τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Εθνικής Αμυνας. Οι εργασίες του πραγματοποιούνται στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και θα ολοκληρωθούν την Κυριακή.
Ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Ακης Τσοχατζόπουλος, κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών, τόνισε ότι η Ελλάδα είναι η μητρόπολη του βλάχικου στοιχείου, καθώς με αφετηρία την Πίνδο, οι Βλάχοι εξαπλώθηκαν στην Βαλκανική και τις Παρευξείνιες χώρες.
Όπως ανέφερε, το γεγονός ότι υπουργείο Εθνικής Αμυνας αποφάσισε να θέσει υπό την αιγίδα του το συνέδριο, είναι δείγμα αναγνώρισης από την επίσημη πολιτεία της συνεισφοράς του βλαχόφωνου ελληνισμού.
Τόνισε, δε, ότι η επιστήμη συνέβαλλε αποφασιστικά ώστε να διευκρινιστούν πολλά σημεία τα οποία έδιναν στο παρελθόν αφορμή για παρεξηγήσεις, προσθέτοντας ότι παρήλθε οριστικά η εποχή, που εξειδικευμένοι οργανισμοί στο πλαίσιο της σύγχρονης Ευρώπης, προσπαθούσαν να εκμεταλλευτούν το φαινόμενο δίγλωσσων πληθυσμών και να προωθήσουν τις δικές τους απόψεις, προκειμένου να επηρεάσουν και να καθοδηγήσουν την ιστορική τους καταβολή και την ιστορική τους ρίζα.
Ο κ. Τσοχατζόπουλος επισήμανε ότι είναι λανθασμένη η πεποίθηση ορισμένων ότι οι Βλάχοι είναι μια περιθωριακή κοινωνική ομάδα ορεσίβιων ποιμένων. Ορεσίβια είναι η καταγωγή τους, συμπλήρωσε, ωστόσο από το 18ο αιώνα προστέθηκε σε αυτό η ιδιότητα του δραστήριου εμπόρου και βιοτέχνη και από εκείνη την περίοδο οι Βλάχοι αποτελούν το κατεξοχήν αστικό στοιχείο σε όλη τη Βαλκανική και Παρευξείνια ζώνη.
Περαιτέρω, ανέφερε ότι η συμβολή του βλάχικου στοιχείου ήταν σημαντική στην εθνική μας απελευθέρωση, αλλά δεν σταμάτησε εκεί. "Συνεχίστηκε ολόκληρο το 19ο και 20ο αιώνα., προσφέροντας στο έθνος μεγάλους ευεργέτες όπως ο Σίνας και ο Ζάππας. Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε και τους προοδευτικούς Βλάχους αγωνιστές και στοχαστές, όπως ο Σβώλος, ο Σαράντης, ο Σαμαρινιώτης και μια σειρά από άλλους".
Η συνεισφορά των Βλάχων δεν εξαντλείται στην ιστορία και την παράδοση, αντίθετα μπορούν να προσφέρουν στο παρόν και το μέλλον του ελληνισμού, επισήμανε ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, τονίζοντας ότι η ικανότητα τους να ρίχνουν γέφυρες συνεργασίας, ανάπτυξης και δημιουργίας μεταξύ των λαών είναι ιδιαίτερα αναγκαία στην σημερινή εποχή, που οι λαοί των Βαλκανίων προσπαθον να ενταχθούν στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Από την πλευρά του ο βουλευτής Γρεβενών του ΠΑΣΟΚ Λευτέρης Τζιόλας, εκτίμησε ότι το συνέδριο επιβεβαιώνει ότι το βλάχικο ζήτημα δεν λειτούργησε διχαστικά στον κορμό του ελληνισμού, αλλά αποτέλεσε στοιχείο συνένωσης, συσπείρωσης και κοινής πορείας.
"Οι Βλάχοι υπήρξαν πρωτεργάτες στους κοινωνικούς και εθνικούς αγώνες και γνώρισαν ξεχωριστές στιγμές δόξας" σημείωσε.
Ο ευρωβουλευτής της ΝΔ Χρήστος Φώληας δήλωσε υπερήφανος που γεννήθηκε Βλάχος, επισημαίνοντας ότι "εμείς οι Βλάχοι νοιώθουμε πολλοί πιο Ελληνες από πολλούς άλλους".
Όπως ανέφερε οι τρεις μέρες του συνεδρίου δεν φτάνουν για να αποδείξουν την αυτονόητη ελληνικότητα των Βλάχων και κάλεσε όλους να γίνουν πρεσβευτές αυτής της αδιαμφισβήτητης αλήθειας.
Εκκληση να σταματήσει η προπαγάνδα σε βάρος των Βλάχων απηύθυνε ο πρόεδρος της Ενωσης Βλάχων της Αλβανίας και βουλευτής Κορυτσάς Γιάννης Γκότσης. Οι Ρουμάνοι, οι Αλβανοί, οι Σκοπιανοί διεκδικούν τους Βλάχους, τόνισε, μόνο η Ελλάδα δεν λέει τίποτα γιατί ξέρει ότι οι Βλάχοι είναι Ελλάδα.
"Η πατρίδα μας είναι εδώ, τα βουνά μας είναι εδώ", ανέφερε, συμπληρώνοντας ότι "είμαστε οι πιο ωραίοι κοσμοπολίτες, είμαστε παντού".
Την πεποίθηση ότι το συνέδριο θα παγιώσει τη θέση του βλαχόφωνου ελληνισμού και θα αποστομώσει αυτούς που φέρνουν στην δημοσιότητα φανταστικά στοιχεία εξέφρασε ο πρόεδρος της Ενωσης Βλάχων Επιστημόνων Δημήτρης Τσακτάνης.
"Εμείς ξέρουμε τι είμαστε και η αλήθεια μας κάνει υπερήφανους", υπογράμμισε και τόνισε ότι οι Βλάχοι συνέβαλλαν αποφασιστικά στο ελληνικό ιστορικό γίγνεσθαι και στη διαμόρφωση της φυλετικής ταυτότητας.
Στην εισήγησή του ο καθηγητής Γλωσσολογίας του ΑΠΘ, Νικόλαος Κατσάνης, διατύπωσε την άποψη ότι το πρόβλημα των Βλάχων του ελληνικού χώρου έχει δυο παραμέτρους, αφενός την καταγωγή και αφετέρου τη γλώσσα τους. Σύμφωνα με τον ίδιο, ελάχιστα είναι τα επιστημονικά έργα που ασχολήθηκαν με τα θέματα του βλαχόφωνου πληθυσμού, ενώ μοναδική εξαίρεση αποτελεί "Ο Δωδεκάλογος των Βλάχων" που αναφέρεται συνοπτικά στους Βλάχους, διαχωρίζοντας την επιστημονική γνώση από την προπαγάνδα και την πολιτική σκοπιμότητα.
Τη σκυτάλη των εισηγήσεων πήρε ο Ρωμαντιστής-Βαλκανιολόγος και τέως καθηγητής του Πανεπιστημίου Σορβόνης, Αχιλλέας Λαζάρου, που επικεντρώθηκε στην αναψηλάφηση του φαινομένου τις επιτάξεως του άρθρου στο ελληνοβλαχικό γλωσσικό ιδίωμα, επισημαίνοντας την αντωνυμική προέλευση του οριστικού άρθρου στη δημώδη λατινική γλώσσα, διαιρημένη σε δυτική και ανατολική.
Στη συνέχεια, ο επίτιμος καθηγητής Γλωσσολογίας του ΑΠΘ, Αντώνιος Μπουσμπούκης, υπογράμμισε ότι οι Βλάχοι δεν άσκησαν μόνο την κτηνοτροφία, τη βιοτεχνία και το εμπόριο, αλλά και τη γεωργία. Ακολούθως, πολλά χωριά είχαν περισσότερο γεωργικό χαρακτήρα παρά κτηνοτροφικό, ενώ ανέφερε ενδεικτικά τα βλαχοχώρια της ορεινής Καλαμπάκας.
Στο προφίλ των ομιλητών της βλάχικης στο Μέτσοβο, καθώς επίσης στη θέση τους απέναντι στη μητρική τους γλώσσα και στα πεδία χρήσης αυτής, όπως προκύπτουν από επιτόπια έρευνα που διεξήχθη τον Μάρτιο του 1992, αναφέρθηκε στην ομιλία του ο Δρ. Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Paris V, Σταμάτης Μπέης.
Παράλληλα, ο καθηγητής Μεσαιωνικής Ιστορίας του ΑΠΘ, Βασίλειος Κατσαρός, αναφέρθηκε σε εκείνα τα σημεία του έργου του Μητροπολίτη Ναυπάκτου Ιωάννη Απόκαυκου στα οποία γίνεται λόγος στους Βλαχόφωνους πληθυσμούς, ενώ επιπλέον εξέτασε τον τρόπο με τον οποίο ο Απόκαυκος αντιλαμβάνεται το βλάχικο στοιχείο στη σύγκρισή του με τον ελληνόφωνο πληθυσμό.
Το λόγο πήρε στη συνέχεια, η Δρ. Ιστορίας του Δικαίου, Αγόρω-Ελισάβετ Λαζάρου -Παναγάκη, που σκιαγράφησε συνοπτικά τη διάδοση της ρωμαϊκής πολιτείας στο βορειοελλαδικό χώρο, τα αίτια και τις γενικότερες επιπτώσεις τόσο στους νέους όσο και στον υπόλοιπο ελληνικό πληθυσμό.
Δυο ανθρωπολογικές έρευνες των κατοίκων του Μετσόβου και της Σαμαρίνας, αποτέλεσαν το αντικείμενο των εισηγήσεων της Δρ. Ανθρωπολογίας Κατερίνας Χατζησάββα και του καθηγητή Ανθρωπολογίας Νικόλαο Ξηροτύρη, αντίστοιχα, παρουσιάζοντας το βιολογικό προφίλ των εν λόγω κοινοτήτων.
Στην εκπαίδευση των βλαχόφωνων κοινοτήτων των Τρικάλων κατά τους τελευταίους αιώνες της Τουρκοκρατίας, 18ο και 19ο αιώνα, αναφέρθηκε ο Διδάκτωρ Ιστορίας Θεόδωρος Νήμας, που τόνισε ότι κατά την εν λόγω περίοδο σημειώθηκε μια έντονη εκπαιδευτική δραστηριότητα, που μεταφράζεται με την έκδοση βιβλίων Θεσσαλών συγγραφέων και κυρίως με τη λειτουργία ελληνικών σχολείων.
"Η σταθερή προσήλωση των Βλάχων στην Ορθοδοξία και το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποτελεί αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα. Αυτός ήταν ο λόγος που παλαιότερα και σήμερα οι Βλάχοι του ευρύτερου Βαλκανικού χώρου βρίσκονται διαρκώς στο στόχαστρο του παπισμού και της Ουνίας", τόνισε στη εισήγησή του ο επίτιμος καθηγητής του ΑΠΘ Μιχάλης Τρίτος, και ανέφερε ότι παρόλες τις πιεστικές προπαγανδιστικές μεθοδεύσεις, οι Βλάχοι έμεινα σταθερά στην ορθόδοξη πίστη και πάντα αναφέρονταν στο Σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο ως τη μόνη πνευματική και εθνική τους αρχή.
Επιπλέον, ο Διευθυντής του κέντρου Έρευνας της Μακεδονικής Ιστορίας και Τεκμηρίωσης, Βασίλειος Γούναρης, επιχείρησε να καταδείξει την βασική αντίφαση της κοινωνίας του Μοναστηρίου, όπου ο ελληνικός εθνικός προσανατολισμός της βλάχικης αστικής τάξης ερχόταν σε αντίθεση προς την πραγματικότητα του τρόπου ζωής. "Ο πλήρης εκχρηματισμός της οικιακής οικονομίας οδηγούσε τους Βλάχους στη βαθμιαία ανάπτυξη μιας εργατικής και μικροαστικής σλαβικής τάξης με εκ διαμέτρου αντίθετα κοινωνικά και εθνικά οράματα", τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Γούναρης.
Έχοντας ως στόχο τη διεύρυνση των ορίων του στερεότυπου και των στοιχείων που το συγκροτούν, ο αναπληρωτής καθηγητής Λαογραφίας του ΑΠΘ, Ευάγγελος Αυδίκος επεσήμανε στην εισήγησή του, ότι η έννοια "Βλάχος" χρησιμοποιείται με τον κοινωνιολογικό-πολιτισμικό χαρακτήρα της ή με εθνοτικές συνδηλώσεις.
Η αυλαία της δεύτερης ημέρας του 1ου Διεθνούς Συνεδρίου Βλαχόφωνου Ελληνισμού έπεσε με την εισήγηση της Δρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ελένη Λυκούρη-Λαζάρου, που έκανε αναφορά στην Αρμανική-Βλαχολογική βιβλιογραφία κατά τους κανόνες της βιβλιοθηκονομίας, ενώ παρουσίασε και ενδεικτικά λήμματα.